Trzecia Niedziela Wielkanocna
61. DZIEŃ PAŃSKI

1. Niedziela dniem Pańskim.
2. Święta chrześcijańskie i ich znaczenie. Msza święta centralnym punktem chrześcijańskiego święta.
3. Publiczny kult Boży. Odpoczynek niedzielny i świąteczny.

61.1 „A w dniu zwanym Dniem Słońca zbieramy się wszyscy razem w jednym miejscu, czy to z miast, czy też ze wsi (…). Dlatego zaś zbieramy się w Dniu Słońca, bo w tym pierwszym dniu Bóg (...) stworzył świat. W tym też dniu zmartwychwstał nasz Zbawiciel, Jezus Chrystus”[1]. U samych początków Kościoła żydowski szabat ustąpił miejsca chrześcijańskiej niedzieli. Odtąd co niedzielę świętujemy Zmartwychwstanie Chrystusa.

W Starym Testamencie szabat był dniem poświęconym Jahwe. Bóg pobłogosławił ów siódmy dzień i uczynił go świętym (Rdz 2, 3). Nakazał Izraelitom, by tego dnia wstrzymali się od niektórych prac i poświęcili go czci Bożej (por. Wj 20, 8-11). Z biegiem czasu rabini nadmiernie zaostrzyli wymagania wiążące się z tym przykazaniem Bożym. W czasach Jezusa obowiązywało mnóstwo rygorystycznych i drobiazgowych przepisów, które nie miały nic wspólnego z nakazem Bożym dotyczącym szabatu.

Faryzeusze często dysputowali z Jezusem na te tematy. Pan oczywiście nie pomniejszał szabatu, nie zniósł go jako dnia poświęconego Jahwe. Przeciwnie, był to jego umiłowany dzień: tego dnia nauczał w synagogach i dokonywał wielu cudów.

Pismo święte w niezliczonych miejscach nadaje szabatowi podniosłe znaczenie. Był to dzień, który Bóg ustanowił, by Jego lud oddawał Mu publiczną cześć. Nakaz całkowitego poświęcenia tego dnia Bogu staje się przykazaniem. Prorocy nieraz ukazują nieprzestrzeganie szabatu przez lud jako przyczynę kary Bożej.

Odpoczynek sobotni miał ściśle religijny charakter i dlatego jego najważniejszym momentem było składanie ofiary (por. Lb 28, 9-10).

Święta Izraela, zwłaszcza szabat, były znakiem przymierza Bożego. Przez nie lud wyrażał radość z tego, iż przynależy do Pana, został przez Niego wybrany i otoczony miłością. Dlatego każde święto było związane z jakimś wydarzeniem zbawczym.

Święta te jednak stanowiły jedynie obietnicę tego, co dopiero miało nastąpić. Wraz ze Zmartwychwstaniem Jezusa Chrystusa szabat ustępuje miejsca rzeczywistości, którą zapowiadał - świętu chrześcijańskiemu. Sam Jezus mówi o królestwie Bożym jako o wielkim święcie urządzonym przez króla z okazji zaślubin swego syna; przez Niego jesteśmy zaproszeni do udziału w dobrach mesjańskich. Wraz z Chrystusem nastaje nowy i wyższy kult, gdyż mamy nowego Kapłana i składana jest nowa Ofiara.

61.2 Po Zmartwychwstaniu pierwszy dzień tygodnia był uważany przez Apostołów za dzień Pański, dominica dies (Ap 1, 10), dzień, w którym Chrystus odniósł dla nas zwycięstwo nad grzechem i śmiercią. Jezus zmartwychwstał pierwszego dnia tygodnia. „Jako «dzień pierwszy» dzień Zmartwychwstania Chrystusa przypomina o pierwszym stworzeniu. Jako «dzień ósmy», który następuje po szabacie, oznacza nowe stworzenie zapoczątkowane wraz ze Zmartwychwstaniem Chrystusa”[2]. Dlatego pierwsi chrześcijanie zbierali się w niedzielę na zgromadzenia liturgiczne. Stało się to powszechną tradycją aż do naszych czasów. „Zgodnie z tradycją apostolską, która wywodzi się od samego dnia Zmartwychwstania Chrystusa, misterium paschalne Kościół obchodzi co osiem dni, w dniu, który słusznie nazywamy dniem Pańskim albo niedzielą”[3].

Przykazanie święcenia dni świętych stanowi jeden z podstawowych obowiązków człowieka wobec jego Stwórcy i Odkupiciela. W tym dniu oddajemy Bogu cześć, zwłaszcza przez uczestnictwo w Ofierze Mszy świętej. Żadne inne nabożeństwo nie wyrazi w pełni sensu tego przykazania. „Chrześcijańskie rodziny znajdują w nim [zgromadzeniu niedzielnym] jeden z najbardziej wyrazistych znaków swej tożsamości i «posługi» jako «kościoły domowe», gdy rodzice przystępują wraz z dziećmi do jednego stołu słowa i Chleba życia”[4].

Oprócz niedzieli, Kościół ustanowił święta dla upamiętnienia głównych wydarzeń naszego zbawienia: Boże Narodzenie, Wielkanoc, Wniebowstąpienie, Zielone Świątki, inne święta poświęcone Panu oraz święta na cześć Najświętszej Maryi Panny. Poza tymi świętami chrześcijanie od początku obchodzą dies natalis, czyli rocznicę męczeństwa pierwszych chrześcijan. Święta chrześcijańskie stały się podstawą kalendarza cywilnego. Zgodnie ze swym kalendarzem, „obchodząc misteria Odkupienia, Kościół otwiera bogactwa zbawczych czynów i zasług swojego Pana, tak że one uobecniają się niejako w każdym czasie, aby wierni zetknęli się z nimi i dostąpili łaski zbawienia”[5].

źródło radości święta chrześcijańskiego zasadza się na obecności Pana w Kościele, która jest przedsmakiem ostatecznego zjednoczenia w niekończącym się święcie. Stąd wypływa radość niedzielnego świętowania, o której mówi modlitwa nad darami z dzisiejszej Mszy świętej: Panie, nasz Boże, przyjmij świąteczne dary Kościoła i skoro dałeś mu powód do tak wielkiego wesela, udziel mu pełnej radości wiecznej[6]. Dlatego nasze święta nie stanowią zwyczajnego wspomnienia minionych wydarzeń, jak to bywa w wypadku rocznic wydarzeń historycznych, ale są znakiem, który wyraża i uobecnia wśród nas Jezusa Chrystusa.

Msza święta uobecnia Jezusa w Kościele i jest Ofiarą o nieskończonej wartości składaną Bogu Ojcu w Duchu Świętym. Święta Faustyna Kowalska napisała: „Wielka tajemnica się dokonuje w czasie mszy. Z jaką pobożnością powinniśmy słuchać i brać udział w tej śmierci Jezusa”[7].

Wszystkie pozostałe święta kulturalne i społeczne powinny zajmować drugorzędne miejsce, tak aby była zachowana hierarchia ważności. Obok Mszy świętej ważne miejsce zajmują inne rodzaje pobożności liturgicznej i ludowej, jak kult eucharystyczny, procesje, śpiewy czy też odświętny ubiór. Powinniśmy się starać poprzez przykład i apostolstwo, aby niedziela była „dniem Pańskim, dniem adoracji i wielbienia Boga, dniem świętej Ofiary, modlitwy, odpoczynku, skupienia, radosnego spotkania się w łonie rodziny”[8].

61.3 Z radością sławcie Boga, wszystkie ziemie, opiewajcie chwałę Jego imienia, cześć Mu wspaniałą oddajcie[9] – modlimy się w czasie dzisiejszej Mszy Świętej. Przykazanie święcenia dni świętych odpowiada również potrzebie oddawania Bogu kultu publicznego, a nie tylko prywatnego. Niektórzy próbują ograniczyć kontakt z Bogiem do sfery sumienia, jak gdyby jego zewnętrzne przejawy nie były konieczne. Człowiek jednak posiada obowiązek i prawo oddawania zewnętrznej i publicznej czci Bogu. Byłoby wielką niesprawiedliwością, gdyby chrześcijanie czuli się zmuszeni do praktykowania swojej wiary i oddawania czci Bogu w ukryciu. Jest to ich pierwszorzędne prawo i pierwszorzędny obowiązek.

Niedziela i święta określone przez Kościół są dniami szczególnie odpowiednimi do szukania Boga i spotkania się z Nim. Quaerite Dominum. Nigdy nie możemy przestać Go szukać, są jednak okresy, które wymagają szukania Go z większym nasileniem, gdyż wówczas Pan bywa szczególnie bliski i dlatego jest łatwiej Go spotkać. Ta bliskość stanowi odpowiedź Pana na wzywanie Go przez Kościół, które ustawicznie wyraża się w liturgii. Co więcej, to właśnie liturgia sprawia, że Bóg jest blisko.

Święta mają wielkie znaczenie, ponieważ pomagają chrześcijanom spotkać się z większym działaniem łaski. „Chrześcijanie świętują niedzielę oraz inne święta nakazane, uczestnicząc w Eucharystii Pana i powstrzymując się od wykonywania prac lub zajęć, które przeszkadzają oddawaniu czci należnej Bogu, przeżywaniu radości właściwej dniowi Pańskiemu i należytemu odpoczynkowi duchowemu i fizycznemu. Są dozwolone czynności związane z wypełnianiem obowiązków rodzinnych lub inne usługi o dużej użyteczności społecznej, pod warunkiem, że nie doprowadzą one do nawyków szkodliwych dla świętowania niedzieli, życia rodzinnego i zdrowia”[10].

Nie ma jednak święta bez uroczystości, gdyż nie wystarczy porzucić pracę, żeby świętować. Podobnie nie ma święta chrześcijańskiego bez zgromadzenia się wiernych na dziękczynieniu, wielbieniu Boga i wspominaniu Jego dzieł. Dlatego byłoby rzeczą wielce niechrześcijańską planowanie niedzieli, święta czy weekendu w taki sposób, by uniemożliwić lub utrudnić kontakt z Bogiem. Zdarza się jednak, że niektórzy chrześcijanie uważają, że nie mają czasu na uczestnictwo w Mszy świętej lub czynią to pośpiesznie, jak ktoś, kto chce się pozbyć uciążliwego obowiązku.

Odpoczynek jest nie tylko okazją do odzyskania sił, ale także znakiem i przedsmakiem ostatecznego odpoczynku w Niebie. Dlatego Kościół chce obchodzić swoje święta jako dni wolne od pracy, wierni chrześcijanie mają do tego prawo na równi z innymi obywatelami, a państwo powinno gwarantować i strzec tego prawa.

„W poszanowaniu wolności religijnej i dobra wspólnego wszystkich chrześcijanie powinni domagać się uznania niedziel i świąt kościelnych za ustawowe dni świąteczne. Powinni wszystkim dawać widoczny przykład modlitwy, szacunku i radości oraz bronić swoich tradycji jako cennego wkładu w życie duchowe społeczności ludzkiej”[11].

Świątecznego odpoczynku nie można pojmować i praktykować jako zwyczajnej bezczynności, która jest stratą czasu, ale jako czas poświęcony osobistemu wzbogaceniu się w innych dziedzinach. Istnieje wiele sposobów odpoczynku i nie należy ograniczać się do najłatwiejszego, który zresztą często nie daje oczekiwanego wytchnienia. Jeżeli potrafimy, na przykład, ograniczyć oglądanie telewizji w dni świąteczne, nie będziemy narzekać na brak czasu. Możemy wówczas spędzić więcej czasu z rodziną, zadbać o wychowanie dzieci, o stosunki towarzyskie i przyjacielskie, odwiedzić osoby znajdujące się w potrzebie, samotne lub chore. Może potrzebujemy takiej właśnie okazji, żeby porozmawiać dłużej z przyjacielem, z małżonkiem, z dziećmi. Należy „umieć ująć cały dzień elastycznym rozkładem godzin, w którym nie zabraknie – prócz codziennych praktyk pobożności – podstawowego czasu na należyty odpoczynek, towarzyskie zebranie rodzinne, lekturę, na chwilę poświęconą jakiemuś zamiłowaniu: sztuce, literaturze czy innej godziwej rozrywce. Wypełniając godziny pożytecznymi zajęciami, wykonując rzeczy najlepiej jak można, przestrzegając małych spraw, punktualności i nie tracąc poczucia humoru, spełniamy też postulat ubóstwa”[12].

Francisco Fernandez Carvajal. "Rozmowy z Bogiem".